Gazyp almagyň usuly
1950-nji we 1960-njy ýyllarda Hytaý bilen birlikde dünýäniň köp ýurtlary esasan haýwan organlaryndan peptidleri çykardylar.Mysal üçin, timosin sanjymy täze doglan göläni soýmak, timusyny aýyrmak we soňra yrgyldadyjy aýralyk biotehnologiýasy arkaly peptidleri göl timusyndan aýyrmak arkaly taýýarlanýar.Bu timosin adamlarda öýjükli immun funksiýasyny kadalaşdyrmak we ýokarlandyrmak üçin giňden ulanylýar.
Tebigy bioaktiw peptidler giňden ýaýrandyr.Tebigatda haýwanlarda, ösümliklerde we deňiz jandarlarynda köp bioaktiw peptidler bar, olar dürli fiziologiki funksiýalary ýerine ýetirýärler we adaty durmuş işjeňligini saklaýarlar.Bu tebigy bioaktiw peptidler antibiotikler we gormonlar ýaly organizmleriň ikinji derejeli metabolitlerini, şeýle hem dürli dokuma ulgamlarynda bar bolan bioaktiw peptidleri öz içine alýar.
Häzirki wagtda köp bioaktiw peptidler adam, haýwan, ösümlik, mikrob we deňiz jandarlaryndan üzňeleşdirildi.Şeýle-de bolsa, bioaktiw peptidler adatça organizmlerde az mukdarda bolýar we bioaktiw peptidleri tebigy organizmlerden izolirlemek we arassalamak üçin häzirki usullar ýokary çykdajyly we pes bioaktiwlik bilen kämil däl.
Peptidi çykarmak we bölmek üçin giňden ulanylýan usullar duzlamak, ultrafiltrasiýa, jel süzgüç, izoelektrik nokadynyň ýagmagy, ion çalşygy hromatografiýasy, ýakynlyk hromatografiýasy, adsorbsion hromatografiýa, gel elektroforezi we ş.m. Esasy zyýany, işiň çylşyrymlylygy we ýokary çykdajy.
Kislotanyň esasy usuly
Kislota we aşgar gidrolizi esasan tejribe edaralarynda ulanylýar, ýöne önümçilik tejribesinde seýrek ulanylýar.Beloklaryň gidroksidi gidrolizi prosesinde serin we tronin ýaly aminokislotalaryň köpüsi ýok edilýär, jynsparazlyk ýüze çykýar we köp mukdarda ýokumly maddalar ýitýär.Şonuň üçin bu usul önümçilikde seýrek ulanylýar.Beloklaryň kislotaly gidrolizi aminokislotalaryň jyns taýdan bölünmegine sebäp bolmaýar, gidroliz çalt we reaksiýa doly.Şeýle-de bolsa, onuň kemçilikleri çylşyrymly tehnologiýa, kyn gözegçilik we daşky gurşawyň hapalanmagydyr.Peptidleriň molekulýar agram paýlanyşy deň däl we durnuksyz, olaryň fiziologiki funksiýalaryny kesgitlemek kyn.
Enzimatik gidroliz
Bioaktiw peptidleriň köpüsi hereketsiz ýagdaýda beloklaryň uzyn zynjyrlarynda bolýar.Belli bir proteaz bilen gidroliz edilende, olaryň işjeň peptidi belogyň amin yzygiderliliginden çykýar.Soňky onýyllyklarda haýwanlardan, ösümliklerden we deňiz jandarlaryndan bioaktiw peptidleriň ferment çykarylyşy gözleg merkezi boldy.
Bioaktiw peptidleriň ferment gidrolizi, dürli fiziologiki funksiýalary bolan köp sanly bioaktiw peptidleri almak üçin beloklary substrat we gidrolizleýji beloklar hökmünde ulanyp, degişli proteazlary saýlamakdyr.Önümçilik prosesinde temperatura, PH bahasy, fermentleriň konsentrasiýasy, substratyň konsentrasiýasy we beýleki faktorlar ownuk peptidleriň ferment gidroliz täsiri bilen ýakyndan baglanyşyklydyr we esasy zat ferment saýlamakdyr.Enzimatik gidroliz üçin ulanylýan dürli fermentler, fermentleriň saýlanylyşy we emele gelmegi we dürli belok çeşmeleri sebäpli emele gelen peptidler massa, molekulýar agram paýlanyşynda we aminokislotanyň düzüminde dürli-dürli bolýar.Adatça pepsin we tripsin ýaly haýwan proteazlaryny, bromelain we papain ýaly ösümlik proteazlaryny saýlaýar.Ylmyň we tehnologiýanyň ösmegi we biologiki ferment tehnologiýasynyň yzygiderli täzelenmegi bilen has köp ferment tapylar we ulanylar.Enzimatik gidroliz, ösen tehnologiýasy we pes maýa goýumlary sebäpli bioaktiw peptidleri taýýarlamakda giňden ulanylýar.
Iş wagty: 30-2023-nji maý