Disulfid baglanyşyklary köp beloklaryň üç ölçegli gurluşynyň aýrylmaz bölegidir.Bu kowalent baglanyşyklar, öýjükli peptidleriň we belok molekulalarynyň hemmesinde diýen ýaly bolýar.
Sistin kükürt atomy, belogyň dürli ýerlerinde sistin kükürt atomynyň galan ýarysy bilen kovalent bitewi baglanyşygy emele getirende, disulfid baglanyşygy emele gelýär.Bu baglanyşyklar, esasanam öýjüklerden bölünip çykýan beloklary durnuklaşdyrmaga kömek edýär.
Disulfid baglanyşyklarynyň netijeli emele gelmegi sisteinleri dogry dolandyrmak, aminokislotanyň galyndylaryny goramak, gorag toparlaryny aýyrmak we jübütlemek usullary ýaly birnäçe tarapy öz içine alýar.
Peptidler disulfid baglanyşyklary bilen berkidildi
Gutuo organizminde kämillik ýaşyna ýetmedik disulfid baglanyşyk halkasy tehnologiýasy bar.Eger peptidde diňe bir jübüt Cys bar bolsa, disulfid baglanyşygynyň emele gelmegi gönümeldir.Peptidler gaty ýa-da suwuk fazalarda sintez edilýär,
Soňra pH8-9 ergininde okislendi.Iki ýa-da has köp jübüt disulfid baglanyşygy emele gelmeli bolanda sintez has çylşyrymly.Disulfid baglanyşygynyň emele gelmegi adatça sintetiki shemada giç tamamlansa-da, käwagt peptid zynjyrlaryny baglanyşdyrmak ýa-da uzaltmak üçin öňünden düzülen disulfidleriň girizilmegi peýdalydyr.Bzl, simbionda giňden ulanylýan Cys goraýjy topar, Meb, Mob, tBu, Trt, Tmob, TMTr, Acm, Npys we ş.m.Disulfid peptid sintezinde ýöriteleşýäris:
1. Molekulanyň içinde iki jübüt disulfid baglanyşygy emele gelýär we molekulalaryň arasynda iki jübüt disulfid baglanyşygy emele gelýär
2. Molekulanyň içinde üç jübüt disulfid baglanyşygy we molekulalaryň arasynda üç jübüt disulfid baglanyşygy emele gelýär
3. Dürli peptid yzygiderliliginiň arasynda iki jübüt disulfid baglanyşygy emele gelýän insulin polipeptid sintezi
4. Üç jübüt disulfid bilen baglanyşykly peptidleriň sintezi
Sisteinil amin topary (Cys) näme üçin beýle aýratyn?
Cys-iň gapdal zynjyrynda örän işjeň reaktiw topar bar.Bu topardaky wodorod atomlary erkin radikallar we beýleki toparlar bilen aňsatlyk bilen çalşylýar we şeýlelik bilen beýleki molekulalar bilen aňsatlyk bilen kowalent baglanyşyklary emele getirip biler.
Disulfid baglanyşyklary köp beloklaryň 3D gurluşynyň möhüm bölegidir.Disulfid köpri baglanyşyklary peptidiň çeýeligini peseldip, berkligini ýokarlandyryp we potensial şekilleriň sanyny azaldyp biler.Bu şekiliň çäklendirilmegi biologiki işjeňlik we gurluş durnuklylygy üçin zerurdyr.Onuň çalşylmagy belogyň umumy gurluşy üçin ajaýyp bolup biler.Dew, Ile, Val ýaly gidrofob aminokislotalar gelix stabilizatorydyr.Sebäbi sistein disulfid baglanyşyklaryny emele getirmese-de, sistiniň emele gelmeginiň disulfid baglanyşygy α-gelixini durnuklaşdyrýar..Agny, sisteiniň galyndylarynyň hemmesi peselen ýagdaýynda bolan bolsa (-SH, mugt sulfidril toparlaryny göterip), dik bölekleriň ýokary göterimi mümkin bolardy.
Sistein tarapyndan emele gelen disulfid baglanyşyklary, üçünji gurluşyň durnuklylygyna çydamlydyr.Köplenç dört taraplaýyn gurluşlaryň emele gelmegi üçin obligasiýalaryň arasyndaky SS köprüleri zerurdyr.Käwagt disulfid baglanyşyklaryny emele getirýän sistein galyndylary esasy gurluşda has uzakda bolýar.Disulfid baglanyşyklarynyň topologiýasy beloklaryň esasy gurluşynyň gomologiýasyny derňemek üçin esas bolup durýar.Gomologiki beloklaryň sistein galyndylary gaty saklanýar.Statistik taýdan diňe triptofan sisteinden has köp saklanypdyr.
Sistein, tiolazyň katalitik ýeriniň merkezinde ýerleşýär.Sistein gönüden-göni substrat bilen asil araçylary emele getirip biler.Peseldilen görnüş, belokdaky sisteini peseldilen ýagdaýda saklaýan "kükürt buferi" hökmünde çykyş edýär.PH pes bolanda deňagramlylyk peseldilen -SH görnüşini goldaýar, gidroksidi şertlerde -SH -SR görnüşine okislenmäge has ýykgyn edýär, R bolsa wodorod atomyndan başga zat.
Sistein wodorod peroksid we organiki peroksidler bilen detoksikant hökmünde täsir edip biler.
Iş wagty: Maý-19-2023