Penisillin dünýäde kliniki tejribede ulanylýan ilkinji antibiotik boldy.Birnäçe ýyllyk ösüşden soň has köp antibiotik döräp başlady, ýöne antibiotikleriň giňden ulanylmagy sebäpli ýüze çykýan neşe garşylygy meselesi kem-kemden görnüp başlady.
Mikroblara garşy peptidler, antibakterial işjeňligi, giň antibakterial spektri, dürlüligi, giň seçim aralygy we maksatly ştamlarda pes garşylykly mutasiýa sebäpli giň ulanylyş perspektiwalaryna eýe hasaplanýar.Häzirki wagtda köp mikroblara garşy peptidler kliniki gözleg tapgyrynda, olaryň arasynda magaininler (Ksenopus laevis antimikrob peptidi) Ⅲ kliniki synagyna girdi.
Gowy kesgitlenen funksional mehanizmler
Mikroblara garşy peptidler (amperler) 20000 molekulýar agramly we antibakterial işjeňlige eýe bolan esasy polipeptidlerdir.000 7000 aralygynda we 20-60 aminokislotanyň galyndylaryndan durýar.Bu işjeň peptidleriň köpüsinde güýçli esas, ýylylygyň durnuklylygy we giň spektrli antibakterial aýratynlyklary bar.
Gurluşyna esaslanyp, mikroblara garşy peptidleri takmynan dört kategoriýa bölüp bolar: dik, list, uzaldylan we halka.Käbir mikroblara garşy peptidler tutuşlygyna bir geliçden ýa-da listden durýar, beýlekileri has çylşyrymly gurluşa eýe.
Mikroblara garşy peptidleriň iň köp ýaýran mehanizmi, bakteriýa öýjük membranalaryna garşy gönüden-göni işjeňligidir.Gysgaça aýdanyňda, mikroblara garşy peptidler bakteriýa membranalarynyň potensialyny bozýar, membrananyň geçirijiligini üýtgedýär, metabolitleri syzdyrýar we netijede bakteriýalaryň ölümine sebäp bolýar.Mikroblara garşy peptidleriň zarýadly tebigaty, bakteriýa öýjük membranalary bilen täsirleşmek ukybyny ýokarlandyrmaga kömek edýär.Mikroblara garşy peptidleriň köpüsinde arassa polo positiveitel zarýad bar we şonuň üçin kationiki antimikrob peptidleri diýilýär.Kationiki mikroblara garşy peptidler bilen anion bakterial membranalaryň arasyndaky elektrostatik täsir, mikroblara garşy peptidleriň bakteriýa membranalaryna baglanyşygyny durnuklaşdyrýar.
Ösüp barýan bejeriş mümkinçiligi
Mikroblara garşy peptidleriň birnäçe mehanizmler we dürli kanallar arkaly hereket etmek ukyby diňe bir mikroblara garşy işjeňligi ýokarlandyrman, eýsem garşylyk derejesini peseldýär.Birnäçe kanal arkaly hereket etmek, bakteriýalaryň bir wagtyň özünde birnäçe mutasiýa gazanmak mümkinçiligi ep-esli azaldar we mikroblara garşy peptidlere gowy garşylyk potensialyny berer.Mundan başga-da, mikroblara garşy peptidleriň köpüsi bakteriýa öýjük membranasynyň ýerlerinde hereket edýändigi sebäpli, bakteriýalar öýjük membranasynyň gurluşyny düýbünden täzeden düzmeli we köp mutasiýa ýüze çykmagy üçin köp wagt gerek.Düwürtik himiýa terapiýasynda köp mehanizmleri we dürli serişdeleri ulanyp, çişe garşylygy we neşe garşylygyny çäklendirmek gaty ýygy duş gelýär.
Kliniki perspektiwasy gowy
Indiki mikroblara garşy krizisiň öňüni almak üçin täze mikroblara garşy dermanlary dörediň.Mikroblara garşy peptidleriň köpüsi kliniki synaglardan geçýär we kliniki potensialyny görkezýär.Täze mikroblara garşy serişdeleri hökmünde mikroblara garşy peptidler boýunça entek köp iş edilmeli.Kliniki synaglarda köp mikroblara garşy peptidler, synag dizaýnynyň pesligi ýa-da güýjüniň ýoklugy sebäpli bazara çykarylyp bilinmez.Şonuň üçin peptid esasly antimikroblaryň çylşyrymly adam gurşawy bilen täsiri barada has köp gözleg bu dermanlaryň hakyky mümkinçiligini bahalandyrmak üçin peýdaly bolar.
Hakykatdanam, kliniki synaglarda köp birleşmeler, dermanlyk aýratynlyklaryny gowulandyrmak üçin käbir himiki üýtgeşmeleri başdan geçirdiler.Bu işde ösen sanly kitaphanalary işjeň ulanmak we modelleme programma üpjünçiligini döretmek bu dermanlaryň gözlegini we ösüşini hasam optimizirlär.
Mikroblara garşy peptidleriň dizaýny we ösüşi manyly bir iş bolsa-da, täze mikroblara garşy serişdeleri garşylygy çäklendirmäge çalyşmalydyrys.Dürli mikroblara garşy serişdeleri we mikroblara garşy mehanizmleri yzygiderli ösdürmek antibiotik garşylygyň täsirini çäklendirmäge kömek eder.Mundan başga-da, bazara täze antibakterial serişde goýlanda, antibakterial serişdeleriň gereksiz ulanylmagyny çäklendirmek üçin jikme-jik gözegçilik we dolandyryş zerurdyr.
Iş wagty: Iýul-04-2023